Muzeum Ślężańskie im. Stanisława Dunajewskiego w Sobótce w dniu 13 sierpnia 2022 roku obchodziło jubileusz 60 lat działalności. Muzeum powołano co prawda 24.06.1962 roku, jednak 13 sierpnia pozwolił uczcić również 122 rocznicę urodzin inicjatora i pierwszego opiekuna instytucji- pana Stanisława Dunajewskiego. Strażnik śląskiego Olimpu, pierwszy społeczny kurator zabytków na Dolnym Śląsku był inspiracją w czasie przygotowań jubileuszu. Z pewnością miło ten fakt został odebrany przez jedynego wnuka Pana Dunajewskiego -Pana Leszka Zarembę, który zaszczycił organizatorów swoją obecnością. Muzeum przygotowało wiele niespodzianek i szczególne podziękowania dla swoich pracowników: pani Haliny Śledzik-Kamińskiej, pani Danuty Rodak, pani Anny Ciepłej, oraz honorowych gości: reprezentującego władze gminy Sobótka burmistrza Mirosława Jarosza, skarbnik Magdaleny Sączawy, radnych- Danuty Drozd, Ireny Gajewskiej, Andrzeja Kocińskiego, współpracowników Muzeum, a w szczególności dyrektora Ślężańskiego Ośrodka Kultury -pana Michała Hajdukiewicza, środowisk akademickich związanych z Uniwersytetem Wrocławskim reprezentowanych przez profesorów: Jana Burdukiewicza, Borysa Paszkiewicza, Krzysztofa Jaworskiego i antykwariusza Leszka Nowaka, kolekcjonerów, numizmatyków, sponsorów- Pana Remigiusza Efinowicza i firmy AKME reprezentowanej przez Pana Aleksandra Limisiewicza, Pana Krzysztofa Franaszczuka i Panią Annę Apathy z Towarzystwa Ślężańskiego, Pana Dyrektora Zbigniewa Kubiaka z Powiatowego Zespołu Szkół nr 3 w Sobótce, Nadleśniczego Waldemara Zaremby z Nadleśnictwa Miękinia i leśniczego Krzysztofa Szydłowskiego, Dla wydawnictwa Antex, aw szczególności dla Pana Antoniego Stankiewicza, Pani Mai Stankiewicz i Pani Pauliny Wrótniak, prezesa Stowarzyszenia Miłośników Ziemi Kąckiej pana Andrzeja Cicheckiego, Pani prezes Fundacji „Leśniczówka Kamionna” Anny Lamparskiej. Inauguracyjna prelekcja pani dyrektor -Moniki Szimy -Efinowicz przypomniała historię od czasów przedwojennego Heimatmuseum przez powojenne zmiany statusu instytucji, jej osiągnięcia i kierunki rozwoju w przeszłości i obecnie. Uroczystość uświetniły wykłady: profesora archeologii z Uniwersytetu Wrocławskiego Borysa Paszkiewicza, specjalisty od numizmatów, który w ubiegłym roku objął opieką merytoryczną pracę numizmatyka Łukasza Sroki opracowującego nasz muzealny depozyt monet zwany potocznie Skarbem Dunajewskiego. Wykład przygotował gości do odbioru wystawy, pokazując jak ważnym źródłem wiedzy stają się numizmaty, przytaczając wiele cennych odkryć również tych najnowszych z naszego regionu. Drugi wykład o znanej i nieznanej historii Sobótki, wygłosił lokalny historyk, radny, członek Towarzystwa Ślężańskiego -Pan Andrzej Kociński. Po raz kolejny wyjaśniając błędy interpretacyjne dotyczące praw miejskich czy zawiłości związanych z rozwojem przestrzennym. Luźniejszą formę miał wykład rekonstruktorki stroju epoki nowożytnej, sobótczanki, Marty Dardzińskiej na co dzień pracującej w Muzeum Pana Tadeusza we Wrocławiu pt: „ Co kryło się pod sukniami barokowych dam”. W lapidarium, wojnę 30 letnią przybliżyli gościom rekonstruktorzy z Kompani pikinierskiej regimentu Gallas z Brzegu, za co dziękuję dowódcy Panu Przemkowi Solorzowi. Niezawodni wolotariusze z Powiatowego Zespołu Szkół nr 3 w Sobótce prowadzili warsztaty numizmatyczne dla najmłodszych. A catering w lapidarium i herbaciarni Ziołowej zachęcał do spotkań i dyskusji.
Wykłady przygotowały gości do otwarcia i zwiedzenia nowej wystawy stałej. W związku z jubileuszem, od wielu miesięcy przygotowywane były dwie ekspozycje. Nowa wystawa stała „Sobótka. Od osady targowej do nowożytnego miasta” ma znaczenie przełomowe. Jest odpowiedzią na społeczne oczekiwania mieszkańców regionu. W mieście, które co roku celebruje „Targi Sobótkowe” jako najważniejsze, regionalne święto inspirowane historią, ekspozycja dotycząca historii handlowej, społecznej czy religijnej ma szczególne znaczenie. Zebranie wiedzy, która posłuży kształtowaniu więzi z Małą Ojczyzną, pomoże w edukacji o historii miasta zarówno mieszkańcom gminy jak i turystom zafascynowanym historią Śląska, uważam za najpiękniejszy dar z okazji 60 lecia Muzeum Ślężańskiego. Przechowywane od kilkudziesięciu lat muzealia zastąpiły niedoskonałe kopie tworząc nową ekspozycję. Oto w ciągu ostatniego roku, Muzeum Ślężańskie przygotowało warunki do eksponowania zabytków, znajdujących się od czasów Stanisława Dunajewskiego w posiadaniu naszej instytucji. Wszystkie eksponaty łączy czas powstania – XVII lub XVIII wiek. Zobaczymy tu tzw. „Skarb Dunajewskiego” monety pochodzące z kilkudziesięciu mennic – od Rygi do Simmern w Palatynacie Reńskim (dziś zachodnie Niemcy). Wystawa odsłania tajemnice numizmatów np.: błędy popełniane przez mincerzy, znaki mennicze, zasięg monet w znajdującym się w depozycie. Pozwala obrazowo poruszyć zagadnienia negatywnych skutków wojny 30 letniej. Dla młodszych odbiorców przygotowano krótki film osadzający eksponaty w realiach i przestrzeni nowożytnego miasta i zachowanych z tego czasu detali architektonicznych. Na uwagę zasługują nowoczesne gabloty w których ekspozycja zakonserwowanego, przebadanego, sfotografowanego i opracowanego przez warszawskiego numizmatyka Łukasza Srokę zbioru monet wygląda imponująco. Odpowiednie wyciemnienie eksponujące architekturę budowli, kontrola natężenia światła (przepisowa liczba luxów), systemy alarmowe i monitoring pozwoliły na wystawienie starodruku XVIII wiecznej, protestanckiej Biblii z Norymbergi, znajdującej się w zbiorach naszego muzeum od 1964 roku i nigdy dotąd nie eksponowanej. Zapewne znajdowała się ona na Liście Grundmana i podobnie jak Księga Henrykowska, która przetrwała w Sobótce najtrudniejszy okres II wojny. Cytując komentarze zwiedzających wystawę zaproszonych muzealników i profesorów można śmiało powiedzieć „ Wystawa jakiej nie powstydziłby się Wawel”. Koszty zakupu nowoczesnych gablot zapłaciło Muzeum, które zwiększyło swoje zyski w związku ze wzmożonym ruchem turystycznym, w ciągu ostatniego półtora roku. Elementy aranżacji gablot i sali, projekt, plansze, film poglądowy wraz z muzyką, są dostępne do zwiedzania dzięki wsparciu sponsorskiemu pana Remigiusza Efinowicza, za które pragnę mu serdecznie podziękować jako kurator tej wystawy i dyrektor muzeum.
Nie była to jedyna niespodzianka gdyż w sali wystaw czasowych odsłonięto wystawę o dyrektorach i kierownikach Muzeum Ślężańskiego pt: ”Z dziejów Muzeum Ślężańskiego 1962-2022 „ chroniąc od zapomnienia” postacie, które wpisują się w powojenne dzieje regionu ślężańskiego. Zebrane informacje o wszystkich dyrektorach i kierownikach Muzeum Ślężańskiego to nie tylko wystawa lecz i pierwsza taka publikacja naszego wydawnictwa. Moje podziękowania kieruję do Pani archeolog Haliny Śledzik -Kamińskiej, za ogromny trud przygotowania tego opracowania. Obecnie jako pracownik naszego muzeum, znana jako zasłużony archeolog, badacz w regionie ślężańskim, miała okazję pracować i znać osobiście wszystkich, których biogramy są w naszej najnowszej publikacji o takim samym tytule jak wystawa. To niezwykłe, że los pozwolił Jej zarówno na współpracę z legendarnym już Stanisławem Dunajewskim, ale i wieloletnim dyrektorem muzeum, panem Wojciechem Fabisiakiem czy aktualną dyrektor Moniką Szimą-Efinowicz. Pani archeolog jako pierwsza w historii Muzeum Ślężańskiego zebrała i opracowała tą wiedzę. Warto zauważyć, że nie wszystkie muzea na Dolnym Śląsku mogą się pochwalić takim opracowaniem. Wystawa wielkoformatowych plansz i publikacja została wydana dzięki wsparciu finansowemu firmy AKME za co bardzo dziękujemy panu prezesowi Zdzisławowi Wiśniewskiemu oraz Panu Adamowi Krukowi. Kuratorem wystawy jest archeolog Halina Śledzik -Kamińska. Zapraszam na obie wystawy. Zachęcam do umawiania się na regionalne lekcje i warsztaty muzealne związane z nowymi wystawami. Ze względu na jubileuszowy charakter wystawa czasowa potrwa pół roku.
Szczególne podziękowania kieruję do Chóru Kameralnego „ A Capricio” i jego dyrygenta Wojciecha Magnuckiego, Dwuczęściowy koncert utworów sakralnych i świeckich w barokowym Kościele pod wezwaniem Świętego Jakuba zachwycił naszych gości z Warszawy i Wrocławia i zakończył w szczególny sposób nasze obchody.
Przygotowała
Monika Szima-Efinowicz
Dyrektor Muzeum Ślężańskiego
Stanisława Dunajewskiego w Sobótce
Zapraszamy do obejrzenia galerii zdjęć z jubautorstwa Pawła Młyńskiego: